Bouwplaats

Kinderen, kunstenaars en leerkrachten bouwen samen aan cultuur

Wat leren kinderen eigenlijk van beeldend werken?
Kun je creativiteit ontwikkelen?
Kunnen oudere kinderen dat ook of zijn ze het verleerd?
Wat hebben kunst en ontdekkend leren met elkaar te maken?
Wat is de meerwaarde van het werken met beeldend kunstenaars?

En zou een gezamenlijk kunstproject kunnen helpen om van 2 scholen verdeeld over 3 locaties echt één school te maken?

..

Het project rust op een aantal pijlers:

• Ateliers

We maken in de school 2 ruimtes vrij voor een atelier. Zodat er een duidelijke plek is waar van alles kan gebeuren, net even anders dan in de klas. Een plek waar ruimte is om te experimenteren, waar je niet bang hoeft te zijn om rotzooi te maken, waar het vies mag worden, waar bijzonder materiaal aanwezig is of misschien wel heel alledaags materiaal dat uitnodigt om bijzondere dingen mee te maken.

• Beeldend kunstenaars

Een kunstenaar maakt iets uit het niets en de weg daarnaar toe is een spannende zoektocht. In de ateliers gaan we werken met 3 beeldend kunstenaars: Jaap Velserboer, Floor Max en Irma de Bruijne. Vanuit hun eigen ervaring als kunstenaar begeleiden zij de kinderen en de leerkrachten in hun creatieve processen.

• Ontdekkend leren

Jezelf vragen stellen, ontdekken hoe de wereld in elkaar zit, experimenteren, iets steeds weer van een andere kant bekijken, je eigen verhaal vertellen, samenwerken. Een atelier is de ideale plek om op deze manier te werken. Je kunt het niet fout doen en sommige kinderen zullen misschien ontdekken dat ze talenten hebben die nooit aan bod kwamen.

• Scholing kinderen én leerkrachten

Niet alleen de kinderen zullen veel leren ook de leerkrachten worden geschoold. Onder andere in verschillende studiedagen. Het werken in de ateliers is onderverdeeld in 2 periodes. In de 1ste periode werken de kunstenaars met de kinderen. In de 2de periode werken de leerkrachten met de kinderen en worden ze begeleid door de kunstenaars.

• Observeren en documenteren

Om te weten wat de kinderen allemaal doen, wat ze ontdekken, bedenken en maken, zullen de leerkrachten en de kunstenaars goed gaan kijken en ook foto’s en aantekeningen maken. Die foto’s en teksten zullen te zien zijn in de ateliers en in de klassen.

• Thema BOUWEN

Er zal gewerkt worden vanuit het thema ‘bouwen’. Bouwen met allerlei materiaal zoals bv. suikerklontjes of aluminiumfolie, bouwen met lucht in plastic zakken of met takken en elastieken. Bouwen door te stapelen, te verbinden, te vervormen. En er wordt gepraat en nagedacht over wat dat eigenlijk is; bouwen.

Werken in het atelier met een kunstenaar (in de onderbouw)

Floor Max werkt de eerste dag met een groep 1/2 en de leerkracht in het nieuwe atelier. Er liggen 20 kussentjes in een kring, daarop praten de kinderen over bouwen. Wat is dat? Waarmee kun je bouwen? En hebben de kinderen dat zelf wel eens gedaan? Dan gaan ze aan de slag. ‘En hiermee mogen jullie gaan bouwen’ zegt Floor terwijl ze wijst op het verzamelde materiaal. Maar achter dat materiaal staan schragen, planken en krukken waar voor de bovenbouw de volgende dag tafels van gemaakt zullen worden. De kinderen weten meteen wat ze willen; met z’n allen stuiven ze op de schragen en krukken af. Dat worden huizen en in de huizen wordt vuur gemaakt om eten op te koken.

Bouwen met kiezels

In het andere atelier vraagt kunstenaar Irma de Bruijne de kinderen: Wat denken jullie dat gaan we doen in dit atelier?

 ‘We gaan bouwen, met elkaar en alleen.’

‘Als je zou bouwen kan je ook baksteen gebruiken. Maar als je het dan laat vallen is wel de vloer kapot.’

Kun je ook bouwen met kiezelstenen?

Leerkracht: Eigenlijk is het een soort luxe om zo naar de kinderen te kunnen kijken. Veel problemen in de klas zoals concentratie waren hier niet zichtbaar… Je zag ook een groei in de samenwerking.

Een plek bouwen door hem te begrenzen.

Experimenteren met evenwicht

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Leerkracht: vol overgave, betrokkenheid en concentratie, hebben 2 jongens uit mijn groep 4 keihard gewerkt aan hun bouwsel, het ontstaan van……… Iets…….. het leek wel een gebouw uit China. Waar ligt dit eigenlijk. Hoever is dit van ons vandaan? Wel duizend kilometer. Mijn handen jeuken om met zo’n mooi onderwerp aan de slag te gaan. Hoe kunnen we hier een verbinding maken binnen het lesgebeuren?……..

 

 

Tekenen wat er gebouwd is

Vanaf de eerste atelierdag introduceren de kunstenaars de routine om te tekenen wat er is gebouwd. Het blijkt een mooie manier van reflecteren. Sommige kinderen zie je heel goed kijken naar hun bouwwerk. Anderen tekenen zoals ze bouwden; in dezelfde volgorde en met dezelfde opbouw en vormen. Daarbij benoemen de kinderen problemen die ze ondervinden in het omzetten van iets ruimtelijks naar het platte vlak en zoeken ze samen naar oplossingen. Het valt op dat bij de oudere kinderen vaak ook de verhalen terugkomen in hun tekeningen: de ijslolly-stokjes worden getekend als visjes en je kunt in de tekening volgen hoe ze verwerkt werden in de visfabriek.

Kijken ….tekenen ….. en dat opnieuw en opnieuw. Eerst lijkt het te moeilijk. Dan gewoon maar ergens begonnen en de vormen verder opgestapeld.

 

Samen tekenen met houtskool op een groot wit vel

Iedere groep werkt 3 keer 2 uur met de kunstenaar in het atelier. De eerste 2 keer ruimen de kinderen dat wat ze bouwden weer op. Maar de laatste atelierdag mogen de gemaakte werken mee! Nu wordt het verbinden belangrijk. Met plakband, wol, tape of ijzerdraad. Wat is het meest stevig? Er wordt ook hard geoefend met het maken van knopen, knippen, het omgaan met plakband en tape.

Leerkracht: Er was aandacht voor het ontwikkelen van vaardigheden, zoals werken met plakband, elastiekjes, touw, knopen, het is toch super dat ze daar nu zo lekker mee kunnen experimenteren zonder dat iemand zegt; ‘Hé dat mag niet’. Ook het houtskool; hoever kun je gaan, hé als ik dit doe dan … krijg ik zwarte handen!!!! Spelenderwijs komen er zo veel begrippen ongemerkt aan bod. Bijvoorbeeld; ‘Pak jij nog even veel knopen? Ja, hoeveel wil je? Zal ik er tien pakken? Nee zoveel hoeft niet.’ Als er problemen waren dan werden ze zelf opgelost, dat is juist zo mooi om te zien.

 In de tentoonstellingsruimte naast de kunstuitleen was in oktober 2013 voor mensen en kinderen binnen en buiten de school te zien hoe er tijdens het project gewerkt is.