..
Juf Gerda die al meer dan 40 jaar voor de klas staat gaat met pensioen en ze neemt afscheid met het opvoeren van de kleutermusical ‘We gaan op berenjacht’. Een koor van 24 kinderen uit groep 5 t/m 8 zingt de speciaal door Jan van Zelm gecomponeerde liedjes. Het ‘sneeuwlied’ is populair. Twee coupletten lang worden lieflijk de sneeuwvlokjes bezongen en de warme kleren die je aan moet trekken. Maar dan: O jee, een loeiende, zwiepende sneeuwstorm! Het raast en tiert, het lijkt wel Schubert. Na afloop verzucht Lewi: ‘iedereen zegt altijd dat ik dat zo boos zing maar ik wordt ook zo boos als dit stukje komt!’ Haar ogen schitteren en genietend stampt ze nog een keer op de grond. Ze heeft het helemaal begrepen. De dramatische opbouw van het lied en hoe je met muziek dus emoties kunt verbeelden. Of neem de kleuters die helemaal gefascineerd kijken naar de overheadprojector waarmee we de sneeuw achter het podium projecteren. ‘O, ik snap het al’ roept Jort, ‘er zit een lamp in en dan komt het licht daaruit’. Ze kunnen er niet afblijven. Willen weten wat er met de schaduwen gebeurt en die plaatjes kun je die bewegen en waar zie je dat dan. Bij ieder nieuw beeld klinkt de uitroep: ’oh, wat mooi!’ Het zijn gebeurtenissen die zo de doelen van ‘kunstzinnige oriëntatie’ kunnen dekken. Die sowieso heel waardevol zijn in een kinderleven. Maar hoe zorg je dat dit geen toevallige incidenten blijven? Dat het wordt ingebed in de schooltijd van alle kinderen?
De groepen 7 en 8 bij ons op school hebben de afgelopen weken een aantal keren in het atelier gewerkt. Daarbij probeerden de leerkrachten samen met een kunstenaar een link te leggen met een ander vakgebied. Met aardrijkskunde of geschiedenis kwam in alle groepen het thema ‘ontdekkingsreizen’ aan bod. Dit werd de aanleiding voor de 4 keer dat er in het atelier gewerkt werd. Vorige week werd het geëvalueerd. Een van de leerkrachten noemde als doel: het verrijken van het onderwerp V.O.C. en ontdekkingsreizen. De kinderen kregen de opdracht een object te maken dat kon drijven of rijden. Ze moesten nadenken over beweegbare constructies en leerden deze zelf te maken. Daarbij werden ze uitgenodigd om veel samen te werken. De opdracht bleek heel uitdagend en sloot goed aan bij het niveau van de kinderen. Je zou hierbij de koppeling kunnen maken met een aantal kerndoelen:
45 De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.
42 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
Het werken in het atelier voelde voor een andere leerkracht als een luxe, bijna alsof het niet strookt met de focus op spelling en rekenen. Door de druk om de prestaties op die gebieden te verbeteren lijkt het alsof je geen kostbare uren in een atelier kunt doorbrengen. Maar zou die tijd echt ten koste gaan van de leeropbrengsten voor taal en rekenen? Het gaat om veel jongere kinderen maar Hans laat op de site Creatief Denken in het Onderwijs zien hoe je getallen, maten en gewichten kunt onderzoeken. Activiteiten die een goed uitgangspunt zouden kunnen zijn voor het werken in een atelier en zo kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van rekenvaardigheden.
Ondertussen bereiden wij, voor onze kleutergroepen, het werken in het atelier na de kerstvakantie verder voor. Is het goed om de doelen te koppelen aan die van de methode? De eerste week zijn de activiteiten een oriëntatie op het thema ‘Kunst’. Wat een verrijking om dat in het atelier te verdiepen met het onderzoeken van het deelthema ‘Kleur’. Floor Max, de kunstenaar, neemt misschien wel haar hele verzameling prachtig gekleurde Nespresso cups mee. Misschien laat een leerkracht zich inspireren door de herinnering aan alle prachtige gekleurde stoffen die ze als kind zag. En het toveren met gekleurd licht op de overheadprojector moet ook zeker een plek krijgen in het atelier. Zo weven we met z’n allen aan een manier van werken in het atelier en verder aan kunstonderwijs in het algemeen. Het gaat niet snel en misschien met vallen en opstaan. Maar het doel is een stevig, door iedereen gedragen cultuuraanbod voor alle kinderen.